ΜΙΑ ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΓΙΟΡΤΗ ΤΗΣ ΕΞΕΓΕΡΣΗΣ ΤΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ

Ακολουθεί μια πρόταση για τη σχολική γιορτή της εξέγερσης του Πολυτεχνείου.

 Η εξέγερση του Πολυτεχνείου το Νοέμβριο του 1973 ήταν η κορυφαία αντιδικτατορική εκδήλωση και ουσιαστικά προανήγγειλε την πτώση της χούντας των συνταγματαρχών, η οποία από τις 21 Απριλίου 1967 είχε επιβάλλει καθεστώς στυγνής δικτατορίας στη χώρα μας. 

"Μύρισε το σφαγείο μας θυμάρι" Μίκη Θεοδωράκη, τραγούδι: Αντώνης Καλογιάννης

Ο Γεώργιος Παπαδόπουλος έβαλε την Ελλάδα στον «γύψο», ξεκινώντας μια επταετία κατά την οποία η στρατιωτική δικτατορία κατάργησε όλες τις πολιτικές ελευθερίες και οι φυλακίσεις, τα βασανιστήρια και οι εξορίες έγιναν καθημερινό φαινόμενο για κάθε  Έλληνα.

(Ηχητικό με τον Παπαδόπουλο-Η Ελλάς στο "γύψο")

       Από την αρχή του 1973 οι φοιτητές βρίσκονταν σε αναβρασμό. Στις 5 Φεβρουαρίου οι φοιτητές του Πολυτεχνείου αποφασίζουν γενική αποχή από τα μαθήματά τους. Η Χούντα απαντά στις 13 Φεβρουαρίου με τη δημοσίευση του νομοθετικού διατάγματος 1347, με το οποίο δινόταν η δυνατότητα στον Υπουργό Εθνικής Άμυνας να ανακαλεί τις αναβολές στράτευσης των φοιτητών που απείχαν από τα μαθήματά τους. Αυτό αποτέλεσε τη θρυαλλίδα της επελθούσας φοιτητικής έκρηξης.

"Στη συγκέντρωση της "ΕΦΕΕ" Διονύσης Σαββόπουλος

Την ίδια ημέρα και την επομένη γίνεται συγκέντρωση και διαδήλωση μέσα στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Η Αστυνομία παραβιάζει το πανεπιστημιακό άσυλο, εισβάλλει στο Ίδρυμα και συλλαμβάνει 11 φοιτητές που τους παραπέμπει σε δίκη. Σχεδόν αμέσως και παρά τις αντιδράσεις, 88 φοιτητές έλαβαν φύλλο πορείας για να παρουσιαστούν στο στρατό.

Στις 21 Φεβρουαρίου 1973, 4.000 φοιτητές καταλαμβάνουν το κτίριο της Νομικής Αθηνών στην οδό Σόλωνος.

«Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος» ποίημα του Τάσου Λειβαδίτη

Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος

δεν θα πάψεις ούτε στιγμή ν' αγωνίζεσαι

για την ειρήνη και για το δίκιο.
Θα βγεις στους δρόμους , θα φωνάξεις
τα χείλη σου θα ματώσουν απ' τις φωνές
Το πρόσωπό σου θα ματώσει απ' τις σφαίρες
μα δε θα κάνεις ούτε βήμα πίσω.

Κάθε κραυγή σου θα ' ναι μια πετριά
στα τζάμια των πολεμοκάπηλων.
Κάθε χειρονομία σου θα 'ναι
για να γκρεμίζει την αδικία.
Δεν πρέπει ούτε στιγμή να υποχωρήσεις,
ούτε στιγμή να ξεχαστείς.

Είναι σκληρές οι μέρες που ζούμε.
Μια στιγμή αν ξεχαστείς,
αύριο οι άνθρωποι θα χάνονται
στη δίνη του πολέμου,
έτσι και σταματήσεις
για μια στιγμή να ονειρευτείς .
εκατομμύρια ανθρώπινα όνειρα
θα γίνουν στάχτη απ' τις φωτιές.
Δεν έχεις καιρό, δεν έχεις καιρό για τον εαυτό σου
αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος.

Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος
μπορεί να χρειαστεί και να πεθάνεις
για να ζήσουν οι άλλοι.
Θα πρέπει να μπορείς να θυσιάζεσαι
ένα οποιοδήποτε πρωινό.
Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος
θα πρέπει να μπορείς να στέκεσαι
μπρος στα ντουφέκια!

Από την ταράτσα του κτιρίου καλούν το λαό της Αθήνας να συμπαρασταθεί στον αγώνα τους για δημοκρατικές ελευθερίες και απαγγέλλουν τον όρκο: «Εμείς οι φοιτηταί των Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων ορκιζόμαστε στ' όνομα της ελευθερίας να αγωνισθούμε μέχρι τέλους για την κατοχύρωση: α) των ακαδημαϊκών ελευθεριών, β) του πανεπιστημιακού ασύλου, γ) της ανακλήσεως όλων των καταπιεστικών νόμων και διαταγμάτων».

Οι πρυτανικές αρχές ανέχονται σιωπηρά την κατάληψη, χωρίς να ζητήσουν την επέμβαση της αστυνομίας. Πολιτικοί, πνευματικοί άνθρωποι, ακόμη και στρατηγοί εν αποστρατεία σπεύδουν να υπερασπιστούν τους φοιτητές.

Το βράδυ της επόμενης ημέρας (22 Φεβρουαρίου) άρχισε η αποχώρηση των καταληψιών, με την κάλυψη χιλιάδων διαδηλωτών, που κατέκλυσαν τους δρόμους γύρω από τη Νομική. Ωστόσο, υπήρξαν συγκρούσεις με την αστυνομία και παρακρατικούς, με αποτέλεσμα τραυματισμούς και συλλήψεις διαδηλωτών.

Η λαϊκή συμπαράσταση εμψύχωσε τους φοιτητές, που προχώρησαν και σε δεύτερη κατάληψη της Νομικής (20 Μαρτίου 1973).

  

      Αυτή τη φορά, οι πρυτανικές αρχές ζήτησαν την επέμβαση της αστυνομίας και η κατάληψη τελείωσε με δεκάδες τραυματίες και συλλήψεις φοιτητών και διαδηλωτών. Όμως, ο δρόμος για το Πολυτεχνείο (17 Νοεμβρίου 1973) είχε ανοίξει.

Βίντεο για την κατάληψη της νομικής Αθηνών το Φεβρουάριο του 1973

Τετάρτη 14 Νοεμβρίου 1973

Το πρωί στο Πολυτεχνείο ξεκινάει φοιτητική συγκέντρωση με αίτημα να δοθεί άδεια για την πραγματοποίηση Γενικών Συνελεύσεων. Εκατοντάδες φοιτητές της Αθήνας καταλαμβάνουν το Πολυτεχνείο. 

Σύνθημά τους: ΨΩΜΙ- ΠΑΙΔΕΙΑ- ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ- ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ.

Συγκροτείται Συντονιστική Επιτροπή απ΄ όλες τις σχολές για να αποφασίσουν τη συνέχεια του αγώνα. Από υλικά που βρίσκουν στις αίθουσες κατασκευάζουν έναν μικρό ραδιοφωνικό πομπό, ο οποίος εκπέμπει στους 1050 χιλιόκυκλους. Από τον πομπό αυτόν και τα μεγάφωνα που στήνουν στο προαύλιο μεταδίδουν συνθήματα και τραγούδια.

Ηχητικό ντοκουμέντο από τις πρώτες μεταδόσεις του ραδιοφωνικού σταθμού των φοιτητών στο Πολυτεχνείο.

Από νωρίς το απόγευμα επικρατεί ένας ηλεκτρισμένος διάχυτος πανικός στους δρόμους, στα βιαστικά βήματα των περαστικών, στα γεμάτα καφενεία. Μισόλογα και γρήγορες κοφτές κινήσεις. Αποφάσεις που παίρνονται σε μια μόνο στιγμή μέσα.

  «Ο εκφωνητής» ποίημα του Λουκά Θεοδωρακόπουλου

Δεν θα ξεχάσουμε ποτέ τη φωνή σου

γενναίο παιδί:

Εδώ Πολυτεχνείο!

Εδώ Πολυτεχνείο!

Σας μιλάει ο σταθμός

των ελεύθερων αγωνιζόμενων φοιτητών

των ελεύθερων αγωνιζόμενων Ελλήνων!

Είχες βραχνιάσει να μιλάς με τις ώρες

μα πιο πολύ ήταν το πάθος που ράγιζε

το πυρωμένο μέταλλο της φωνής σου

γεμίζοντας τους αιθέρες μ' ανατριχίλες και δάκρυα.

Κι ο πλανταγμένος λαός συσπειρωμένος

μισός στους δρόμους και μισός στα σπίτια

ρουφούσε λαίμαργα το τραύλισμα της λευτεριάς

που σπαρταρούσε μέσα στο στήθος σου

κι αγωνιούσε και παθαίνονταν κι έκανε

προσευχές, Χριστέ μου, να μη σωπάσεις.

Γιατί χρόνια και χρόνια σ' αυτό τον τόπο

είναι στη μοίρα του ν' ακούει αυτό το τραύλισμα

που δεν προφταίνει να γίνει φωνή

που δεν προφταίνει να γίνει φθόγγος

και μουσική αναστάσιμη.

Γιατί χρόνια και χρόνια

στην κρίσιμη στιγμή

τα δολερά χέρια των τυράννων

υπογράφουν το διάταγμα της σιγής σου.

 

Πέμπτη 15 Νοέμβρη 1973

Η κατάληψη αποτελεί πόλο έλξης τού λαού της Αθήνας που αρχίζει να συρρέει στο Πολυτεχνείο. Μπροστά από την κύρια πύλη και τους γύρω δρόμους μαζεύονται δεκάδες χιλιάδες λαού αλλά και μαθητές που έρχονται κατευθείαν από τα σχολεία τους. Ως τις 9.30 το βράδυ η κατάληψη έχει πυκνώσει ενώ ο λαός φωνάζει αντιαμερικανικά και αντιχουντικά συνθήματα. Οι συγκεντρωμένοι παραμένουν όλη τη νύχτα για συμπαράσταση στους φοιτητές της κατάληψης του Πολυτεχνείου. Ο κόσμος φέρνει τρόφιμα, φάρμακα κλπ.

Σε διάστημα λίγων ωρών έγιναν όλα όσα θα χρειάζονταν μία βδομάδα για να χωρέσουν άνετα με κανονική εξέλιξη των γεγονότων.

 "Πότε θα κάνει, πότε θα κάνει ξαστεριά", Νίκος Ξυλούρης

Οι αγρότες από τα τα Μέγαρα ξεκινούν με τα πόδια για την Αθήνα. Στο Αιγάλεω γίνονται επαναστατικές εκδηλώσεις και ακολουθούν παρόμοιες στις συνοικίες της Αθήνας και του Πειραιά. Όλη η Ελλάδα συμπαρίσταται στους ελεύθερους αγωνιζόμενους φοιτητές.

Στη Συντονιστική Επιτροπή εκτός από τους φοιτητές συμμετέχουν και δυο εργάτες. Βγάζουν ανακοινώσεις στις οποίες αναφέρουν πως ο αγώνας είναι αντιφασιστικός και αντιιμπεριαλιστικός.

Λειτουργεί νέος ισχυρότερος πομπός, που τώρα ακούγεται σ’ όλη την Αττική. Υπερηφάνεια και συγκίνηση διακατέχει όλους τους Έλληνες που τ’ ακούνε: Σε Θεσσαλονίκη και Πάτρα οι φοιτητές καταλαμβάνουν τα πανεπιστημιακά κτίρια. 

  «Μας ξάφνιασε η νύχτα» ποίημα του Σπύρου Κατσίμη

Το πρωί διασχίζαμε τους δρόμους

 με τα σχολικά μας βιβλία

Τη νύχτα συνεχίζαμε τη ζωή της ημέρας,

φυλάγοντας τον ήλιο. Οι φοιτήτριες

χόρευαν και τραγουδούσαν.

Έτσι μας χαρακτήρισαν συνωμότες.

Στο Μεγάλο Σχολείο μάς ξάφνιασε η νύχτα

με τόσους βαριά τραυματισμένους γύρω μας,

χωρίς γάζες, οξυγόνο,

χωρίς φάρμακα, γιατρό, ασθενοφόρα.

Μια ριπή πολυβόλου τραυματίζει το φως.

Στα υπνοδωμάτια των παιδικών μας χρόνων

με το εικόνισμα της Παναγιάς ποιός ονειρεύεται

ειρηνικές παρελάσεις;

Μας κυνηγούσαν στα ερημικά πάρκα και τις παρόδους,

γιατί λέει θα καίγαμε την πόλη

με τον ήλιο που κρύβαμε.

16 Νοέμβρη 1973

Πάνω από 150.000 άνθρωποι είναι γύρω από το Πολυτεχνείο και βροντοφωνάζουν με τους ελεύθερους φοιτητές  «Κάτω η χούντα, η χούντα θα πέσει απ’ τον λαό».

Ο δικτάτορας Παπαδόπουλος όταν διαπίστωσε ότι η αστυνομία αδυνατούσε να εισέλθει στο Πολυτεχνείο, αποφάσισε να χρησιμοποιήσει το στρατό. Κοντά στο σταθμό Λαρίσης συγκεντρώθηκαν τρεις μοίρες ΛΟΚ και μία μοίρα αλεξιπτωτιστών από τη Θεσσαλονίκη. Τρία άρματα μάχης κατέβηκαν από του Γουδή προς το Πολυτεχνείο. Τα δύο στάθμευσαν στις οδούς Τοσίτσα και Στουρνάρα, αποκλείοντας τις πλαϊνές πύλες του ιδρύματος και το άλλο έλαβε θέση απέναντι από την κεντρική πύλη. Η Συντονιστική Επιτροπή των φοιτητών ζήτησε διαπραγματεύσεις, αλλά το αίτημά τους απορρίφθηκε.

Βίντεο για τα γεγονότα του πολυτεχνείου

Στις 3 τα ξημερώματα της 17ης Νοέμβρη το άρμα που βρισκόταν απέναντι από την κεντρική πύλη έλαβε εντολή να εισβάλλει. Έπεσε πάνω στην πύλη και την έριξε, παρασέρνοντας στο διάβα του μία κοπέλα που ήταν σκαρφαλωμένη στον περίβολο κρατώντας την ελληνική σημαία. Οι μοίρες των ΛΟΚ, μαζί με ομάδες -μυστικών και μη- αστυνομικών, εισέβαλαν στο Πολυτεχνείο και κυνήγησαν τουςφοιτητές, οι οποίοι πηδώντας από τα κάγκελα προσπάθησαν να διαφύγουν στους γύρω δρόμους. Τους κυνηγούσαν αστυνομικοί, πεζοναύτες, ΕΣΑτζήδες. Αρκετοί σώθηκαν βρίσκοντας άσυλο στις γύρω πολυκατοικίες, πολλοί συνελήφθησαν κα μεταφέρθηκαν στη Γενική Ασφάλεια και στην ΕΣΑ.

«Στους σκοτωμένους σπουδαστές του Νοεμβρίου» ποίημα της   Λένα Παππά

Μάτια κλειδωμένα, χέρια παγωμένα

κείτεται,

δεκοχτώ χρονώ ήτανε δεν ήτανε,

για να έχω εγώ πουλιά-φτερά στα χέρια μου,

και συ στο σπιτάκι σου,

μια γλάστρα με βασιλικό στο πεζουλάκι

και τα παιδιά μας ξένοιαστα να χτίζουνε το μέλλον.

Η μάνα του τον περιμένει και δεν έρχεται,

η άνοιξή του παίζει κα δεν τηνε ξέρει πια.

Στις φλέβες του αίμα σταματημένο και πικρό,

γυαλί σπασμένο ο κόσμος, σωριασμένο πάνω του.

Για να έχω εγώ τον άσπρο μου ύπνο

Και συ γαρίφαλο χαμόγελο στο στόμα σου,

για να ’χουν τα παιδιά μας το δικό τους ήλιο…

"Ένα το χελιδόνι" Ποίηση Οδυσσέα Ελύτη, μουσική Μίκης Θεοδωράκης, τραγούδι Γρηγόρης Μπιθικώτσης

Σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση της Αστυνομίας, στις 17 Νοεμβρίου συνελήφθησαν 840 άτομα. Όμως, μετά τη Μεταπολίτευση, αξιωματικοί της Αστυνομίας, ανακρινόμενοι, ανέφεραν ότι οι συλληφθέντες ξεπέρασαν τα 2400 άτομα. Οι νεκροί επισήμως ανήλθαν σε 34 άτομα. Στην ανάκριση που διενεργήθηκε το φθινόπωρο του 1975 εναντίον των πρωταιτίων της καταστολής εντοπίστηκαν 21 περιπτώσεις θανάσιμου τραυματισμού. Ωστόσο, τα θύματα πρέπει να ήταν πολύ περισσότερα, διότι πολλοί βαριά τραυματισμένοι, προκειμένου να διαφύγουν τη σύλληψη, αρνήθηκαν να διακομιστούν σε νοσοκομείο.

        Ο δικτάτορας Γεώργιος Παπαδόπουλος κήρυξε στρατιωτικό νόμο, αλλά στις 25 Νοεμβρίου ανατράπηκε με πραξικόπημα. Πρόεδρος ορίστηκε ο αντιστράτηγος Φαίδων Γκιζίκης και πρωθυπουργός της νέας κυβέρνησης ο Αδαμάντιος Ανδρουτσόπουλος. Όμως ο ισχυρός άνδρας του νέου καθεστώτος ήταν ο διοικητής της Στρατιωτικής Αστυνομίας, ταξίαρχος Δημήτριος Ιωαννίδης, που επέβαλλε ένα καθεστώς σκληρότερο από εκείνο του Παπαδόπουλου.

Η δικτατορία κατέρρευσε στις 23 Ιουλίου του 1974, αφού είχε ήδη προηγηθεί η τουρκική εισβολή στην Κύπρο

ΠΡΟΣΚΛΗΤΗΡΙΟ ΜΕΚΡΩΝ

 1. Σπυρίδων Κοντομάρης του Ανδρέα ΠΑΡΩΝ 

 2. Διομήδης Κομνηνός του Ιωάννη, ΠΑΡΩΝ

 3. Σωκράτης Μιχαήλ, ΠΑΡΩΝ

 4. Toril Margrethe Engeland του Per Reidar, ΠΑΡΟΥΣΑ

 5. Βασίλειος Φάμελλος του Παναγιώτη, ΠΑΡΩΝ

 6. Γεώργιος Σαμούρης του του Ανδρέα ΠΑΡΩΝ

 7. Δημήτριος Κυριακόπουλος του Αντωνίου, ΠΑΡΩΝ
 8. Σπύρος Μαρίνος του Διονυσίου, ΠΑΡΩΝ

 9. Νικόλαος Μαρκούλης του Πέτρου,  ΠΑΡΩΝ
10. Αικατερίνη Αργυροπούλου σύζυγος Αγγελή, ΠΑΡΟΥΣΑ

11. Στυλιανός Καραγεώργης του Αγαμέμνονος, ΠΑΡΩΝ
12. Μάρκος Καραμανής του Δημητρίου, ΠΑΡΩΝ
13. Αλέξανδρος Σπαρτίδης του Ευστρατίου, ΠΑΡΩΝ

14. Δημήτριος Παπαϊωάννου, ΠΑΡΩΝ 

15. Γεώργιος Γεριτσίδης του Αλεξάνδρου, ΠΑΡΩΝ

16. Βασιλική Μπεκιάρη του Φωτίου  του Αναστασίου, ΠΑΡΟΥΣΑ

17. Δημήτρης Θεοδώρας του Θεοφάνους, ΠΑΡΩΝ

18. Αλέξανδρος Βασίλειος (Μπασρί) Καράκας, ΠΑΡΩΝ

19. Αλέξανδρος Παπαθανασίου του Σπυρίδωνος, ΠΑΡΩΝ

20. Ανδρέας Κούμπος του Στέργιου, ΠΑΡΩΝ

21. Μιχαήλ Μυρογιάννης του Δημητρίου, ΠΑΡΩΝ

22. Κυριάκος Παντελεάκης του Δημητρίου, ΠΑΡΩΝ

23. Ευστάθιος Κολινιάτης, 47 ετών, ΠΑΡΩΝ

24. Ιωάννης Μικρώνης του Αγγέλου, ΠΑΡΩΝ

Το πρόσωπο του Πολυτεχνείου δεν είναι απόμακρο, δεν είναι ηρωικό. Είναι ανθρώπινο.Δεν είναι ξένο. Είναι το δικό μας πρόσωπο.Είναι γνήσιο.

Μας καλεί

να συμμετέχουμε
να αντιστεκόμαστε

να αγωνιζόμαστε.

ΕΘΝΙΚΟΣ ΥΜΝΟΣ